Overtuigd dat het anders moet
Overtuigd dat het anders moet
Eten van dichtbij laatje plek in het geheel weer zien
Terugblik netwerkbijeenkomst 7 april 2022 FoodVia in Arnhem
Met zo’n 30 mensen waren we te gast bij FoodVia in Arnhem, bij ondernemer en gastvrouw Annelies Holthaus.
Over FoodVia, een onderscheidende formule
Annelies Holthaus is bedenker en oprichtser van FoodVia: “Heel speciaal dat jullie hier zijn. Werken in korte keten is voor mij de kern, dus het is bijzonder vandaag gelijkgestemden te mogen ontvangen. De aanleiding voor FoodVia is dat ik een bijdrage wil leveren aan een eerlijk voedselsysteem in de wereld. Ik groeide op op een boerderij in de Achterhoek. Het voelt onterecht hoe zeer we in de maatschappij de schuld neerleggen bij de boer en hoe weinig we waarderen dat zij zorgen voor onze eerste levensbehoefte. Ik ben overtuigd dat dat anders kan. Niet dat er niets hoeft te veranderen in ons voedselproductiesysteem, maar daar hebben we wel alle schakels uit de keten voor nodig.”
Annelies bedacht daarom FoodVia: een restaurantformule voor restaurants die zich onderscheiden in eerlijk en gezond eten bereikbaar voor iedereen. “Ik werk nauw samen met lokale producenten. Het is geweldig om zo met gelijkgestemden te werken. We delen hetzelfde doel en enthousiasme. We werken echt sámen en op basis van wederkerigheid. Die verbinding geeft veel kracht.”
“We laten onze gasten genieten van verrassende, seizoensgebonden gerechten en willen het verhaal van ons eten op allerlei manieren laten ervaren. Je ziet het op onze menu kaart, aan de muur, op het bord. Eten van dichtbij is voor mij de makkelijkste manier om je plek in het geheel weer te ervaren. Om het wonder van het leven weer te zien.”
Wat is dan het FoodVia concept?
“Elke avond is er een verrassingsdiner met alleen keuze uit vega, vegan of vlees. Dat is de beste optie om je voedselverspilling te beperken, te kunnen inspelen op het aanbod en efficiënt in te kopen. Ook dienen we niet teveel op, maar ook niet te weinig. We lopen rond en vullen aan wat op is. Zo voorkomen we dat we moeten weggooien.
Qua marge bij inkoop zit ik super scherp. Ik doe geen concessies op kwaliteit en onderhandel niet met de boeren over de prijs. Een keerzijde is dat de personeelskosten hoog zijn, onder meer door extra arbeid om de ingrediënten te wassen, snijden en bereiden.”
“Aan tafel vertellen we het verhaal, bij alles wat we opdienen. Elke medewerker vertelt z’n / haar eigen persoonlijke verhaal en brengt ook vaak iets vernieuwends of verrassends uit het seizoen of over een ingrediënt of producent / maker. Dat werkt enorm goed.
Het draagt bij aan de bewustwording bij de consument. De norm is een overvloed aan eten, zeker als we uiteten gaan. Toch zie ik steeds meer bewustzijn dat voedselverspilling zonde is en accepteren gasten andere portiegroottes, kleinere stukken vlees en meer plantaardig voedsel. Veel mensen zijn ook juist heel enthousiast over de grote verscheidenheid aan groenten die we serveren.
Voor de chefs en ander personeel is dit een heel andere manier van werken. Ze zijn intrinsiek gemotiveerd, het is een concept waar ze bij willen horen. Teamuitbreiding vinden gaat eigenlijk vanzelf.”
Hoe gaat het nu?
“Uit de korte keten kopen is niet echt makkelijker. Er wordt nog weinig urgentie gevoeld en vraagt dus van ons meer creativiteit en inzet. Ik werk voor de logistiek met diverse partijen samen zoals de Groene Rijders en Oregional en zie het als een organisch groeiend proces. Er is een olievlek nodig via persoonlijke motivatie, klanten meenemen en netwerk versterken. We openden onze deuren in januari 2020, vlak voor de coronapandemie, dat was een lastige start.
Afgelopen maart 2022 was een goede maand, waarin we voor het eerst geld hebben overgehouden.
“20% is tipping point, dus hoe groot of klein het initiatief ook is, elk initiatief doet er toe om daaraan bij te dragen. De massa medestanders volgen daarna. Want duurzame ontwikkeling is geen trend die voorbij gaat, het is noodzaak.”
Programma Gelderland van Morgen
Natuur- en Milieu Gelderland is partner van het programma Gelderland van Morgen. Marieke Gorkink vertelt dat deze aanbesteding tot doel heeft een bijdrage te leveren aan 2050 klimaatneutraal. De doelstelling is om met name verspilling in horeca, zorg, catering en retail te verlagen en meer in te zetten om plantaardige eiwitten.
Greendish heeft met een consortium aan partijen de aanbesteding gewonnen en heeft de afgelopen tijd gewerkt aan het opzetten van het project en werven van deelnemers. Deze week hebben de eerste tien partijen hun handtekening gezet om mee te doen, waaronder Radboud Ziekenhuis, Rijnstate en bijvoorbeeld een pannenkoekenrestaurant en de Provincie Gelderland zelf.
De deelnemers starten met een 0-meting en ontvangen een impact rapport en een advies gesprek. Daarna gaan zij aan de slag met interventies. De deelnemer kiest zelf waar hij mee aan de slag gaat en ontvangt daar begeleiding bij.
Het project zal 2 jaar lopen. Elke keer als er weer 10 deelnemers bij elkaar zijn, zal opnieuw een start zijn. Het zou mooi zijn dat we in de verschillende projecten aansluiting leggen met korte voedselketens! Marieke Gorkink neemt dat mee. Het is nog mogelijk om aan te sluiten. Klik hier voor meer informatie.
POP3 Korte voedselketens
Pieter Rijzebol, provincie Gelderland, legt uit dat maandag 4 april een nieuwe POP3 Professionalisering Korte Voorzieningsketens is opengesteld. Doel is opnieuw de keten verder te professionaliseren. Vergeleken eerdere openstellingen ligt de nadruk nu op operationele kosten en fysieke investeringen. Deze regeling sluit 11 mei.
Kamerbrief evaluatie voedselagenda 2016 – 2020
Op 29 maart stuurde Minister Staghouwer een kamerbrief over de evaluatie van de voedselagenda over de periode 2016-2020. Pieter Rijzebol, provincie Gelderland, is blij met deze brief. “Ik ben allereerst blij dat er eindelijk weer een goede voedselbrief ligt. Er is de afgelopen jaren veel gebeurd, maar erg vrijblijvend. Dat lijkt nu anders te worden. De brief bevat goede conclusies over de inzet van de afgelopen jaren en legt onder meer een aantal systeemfouten bloot. Er staan goede ideeën in om deze aan te pakken. Er wordt bijvoorbeeld ingezet op rekenregels over duurzaam voedsel. Het is goed dat we gaan onderbouwen wat nou duurzaam is.
Pieter roept op de brief te lezen en vooral ook door te sturen naar je eigen gemeente. Het vraagt de komende jaren meer actie van iedereen.
Kantelpunt voor het netwerk; naar doelgerichte aanpak en brede coalitie
Het Gelders Kennisnetwerk Voedsel bestaat al sinds 2014. In de beginjaren was het een netwerk met gemeenteambtenaren. Doel was om samen het thema voedsel meer op de agenda te krijgen en de faciliterende rol van gemeenten te versterken richting hun eigen ondernemers en initiatiefnemers.
In de loop van de jaren is de focus van het netwerk komen te liggen op het onderwerp korte voedselketens, als belangrijk verdienmodel en katalysator van diverse andere gewenste ontwikkelingen bij bedrijven en in het landelijk gebied. Ook is het netwerk sterk verbreed en uitgegroeid naar een open netwerk met talloze ondernemers, initiatieven en partijen die actief werken aan die korte keten.
In 2021 hebben we een verkenning uitgevoerd om antwoord te krijgen op de vraag: wat is nu verder nodig voor korte ketens in Gelderland en wat zou dat betekenen voor het netwerk? Welke (andere of nieuwe) aanpak is nodig? Uit de verkenning werd heel duidelijk dat we op een kantelpunt staan. Het onderwerp korte voedselketens heeft veel aandacht en staat volgens betrokkenen in nauwe samenhang met de ontwikkelingen naar meer verdienvermogen, natuurinclusieve landbouw en gezonde voeding. Er is nog altijd behoefte aan kennisuitwisseling over het onderwerp, maar ook aan een meer doelgerichte, gezamenlijke en uitvoeringsgerichte aanpak. Ook de provincie wil een meer gezamenlijke aanpak met een bredere coalitie, meer zelfstandig en minder van de provincie alleen.
Om te komen tot die vernieuwde en meer doelgerichte aanpak is Biodiversity in Business gevraagd de conclusies uit de verkenning opvolging te geven en te komen met adviezen over een passende vernieuwde samenwerking. Tijdens deze bijeenkomst was Biodiversity in Business aanwezig om kennis te maken en alvast met deelnemers input op te halen over de beoogde toekomstige aanpak voor korte ketens. Biodiversity in Business zit in Wageningen en werkt aan diverse projecten over voedsel en landbouw, zoals de Coöperatie Duinboeren.
